Ik wil je graag leren kennen, maar dat mag ik niet zeggen
Er lijkt in het Nederlandse bedrijfsleven wel een taboe te rusten op relatiegerichtheid.
Taakgericht betekent niet alleen maar taakgericht
De Nederlandse cultuur is taakgericht. Dit betekent dat onze cultuur in vergelijking met de andere culturen in de wereld meer taakgericht is. Dit betekent nadrukkelijk dus niet dat onze cultuur geen relatiegerichte aspecten kent, alleen dat het relatief ten opzichte van andere culturen minder is.
De menselijke aard is vooral relatiegericht, dus ook het taakgerichte Nederland heeft flink wat relatiegerichte elementen. Onze werkstijl is vooral taakgericht, dus we beoordelen andere mensen vooral op hun output. Het is interessant om te zien hoe verschillende politici hun boodschap vormgeven om zowel de taakgerichte als de relatiegerichte kant van het volk aan te spreken. Tijdens verkiezingscampagnes, neem die van Hugo de Jonge als voorbeeld, wordt duidelijk dat politici niet alleen hun prestaties willen benadrukken, maar ook hun persoonlijke kant willen laten zien. Ze nodigen een journalist uit voor een keukentafelgesprek, ze stellen hun vrouw voor en laten zien hoe ze wonen. Zo komen ze tegemoet aan de behoefte van de Nederlandse bevolking om een band te kunnen vormen met de politicus als mens, en hem niet alleen als functionaris (hun werk vereist taakgerichtheid) te zien.
Dit lijkt te botsen met het stereotype van Nederland als een taakgerichte cultuur, maar in werkelijkheid zijn de meeste mensen een mix van beide. Het gevolg is dat politici vaak moeten jongleren tussen deze twee aspecten. Een opvallende uitzondering hierop is Mark Rutte. Hij kiest ervoor om zich voornamelijk te concentreren op zijn prestaties en vaardigheden en weinig te laten zien van zijn persoonlijk leven.
Taboe
Ondanks dat de PR specialisten en brand managers de balans tussen taak- en relatiegerichte boodschappen goed kennen en toepassen, lijkt het in de maatschappij niet een onderwerp te zijn waar open over gesproken kan worden. Want op het moment dat je bijvoorbeeld een collega aanspreekt van ‘Ik ken jou niet’, dan is dat niet sociaal acceptabel. Onze cultuur dicteert dat we met onze collega’s kunnen samenwerken, zonder dat we iets weten van hun persoonlijkheid en al helemaal niet over de persoonlijke omstandigheden. Het lijkt wel enigszins taboe om over onze relatiegerichte kanten te spreken.
Een ander interessant aspect van de Nederlandse cultuur is de neiging om persoonlijke en emotionele aspecten te vermijden in formele gesprekken en onderhandelingen. Hoewel mensen vaak op persoonlijk niveau willen verbinden, wordt het toch als ongepast beschouwd om dit actief te doen in professionele contexten.
Ik vraag me af hoe onze samenwerking zou verbeteren als mensen meer hun behoefte aan menselijke verbinding zouden uitspreken.