Wat is interculturele communicatie?

Communication model including culture

Letterlijk betekent het:  communicatie tussen personen met verschillende culturele achtergronden.

In het dagelijkse spraakgebruik wordt niet zozeer communicatie in het algemeen maar het streven naar of bereiken van effectieve communicatie tussen personen met verschillende culturele achtergronden bedoeld.

Goed begrepen worden is het einddoel

Miscommunicatie ligt aan de grondslag van 80% van de problemen binnen organisaties, en als het om intercultureel communiceren gaat, dan kun je er nog wel 15% bij optellen.

Een eenvoudig maar zeer veel gebruikt model voor communicatie is het ZBMO-model (Shannon & Weaver, 1949) afgebeeld hiernaast:  Communicatie begint bij een informatiebron, dat wil zeggen dat u iets te vertellen heeft; u heeft een bericht (een mening, informatie, een aanwijzing, etc) voor iemand. De eerste stap die u neemt is het omzetten van dit bericht in een signaal dat via een zender verstuurd wordt. Dit kunnen beelden, woorden, een gebaar, of een symbool zijn. Het signaal wordt vervolgens door een ontvanger weer omgezet naar een bericht, dat vervolgens de plaats van bestemming (de persoon voor wie het bericht bedoeld is) bereikt.

Gevaar voor miscommunicatie bestaat op drie momenten;

Op het moment van het omzetten van het bericht naar een signaal, storing op het signaal, en op het moment van omzetten van het signaal naar een bericht.

Je kent vast het spelletje wel waarbij een zin wordt doorgefluisterd van één persoon naar de volgende, de kring rond. Is het bij jou ooit voorgekomen dat het bericht 100% correct aan het einde van de rij aankwam? Bij mij nooit! Als je je bedenkt dat dit eenvoudige berichten zijn die eigenlijk niet onderhevig zijn aan interpretatie, en waarbij de codering en de decodering erg eenvoudig zijn (de speler hoeft alleen de woorden die hij/zij hoort om te zetten naar een gedachte, die onthouden, en weer omzetten naar spraak voor het doorgeven), dan is het ook eenvoudig om je voor te stellen wat er allemaal mis kan gaan zo gauw de gedachte/ het bericht complexer wordt!

Dit komt omdat bij het omzetten van een bericht in een signaal, en weer terug, je gebruikt maakt van elementen die voor een gedeelte cultureel bepaald zijn. Ook de storing, ofwel ruis, die kan optreden is bij interculturele communicatie groter.

Bijvoorbeeld; Je maakt het ‘ok’ gebaar (duim omhoog, vingers gebogen) naar je collega om duidelijk te maken dat hij wat jou betreft weg kan rijden op de heftruck. Laat je collega nou net uit Griekenland komen…. je hebt hem net het equivalent van een opgestoken middelvinger gegeven…..

Intercultureel communiceren gaat dus over het overbruggen van verschillen in het coderen en interpreteren van een bericht. Dat overbruggen wordt vergemakkelijkt als je je bewust bent dat er verschillen kunnen bestaan. Vervolgens helpt kennis van culturele verschillen omdat je dan in de codering en interpretatie van een bericht aanpassingen kunt maken zodat de kans dat je goed begrepen wordt groter is.

Tenslotte, en dit is niet te vervangen door enige theoretische informatie, is ervaring met mensen uit de andere cultuur de factor die interculturele communicatie effectiever maakt. Hoe meer je communiceert met een bepaalde cultuur, des te meer weet je van de manier van communiceren, de taal, veel gebruikte voorbeelden, metaforen, gebaren en symbolen.