Discriminatie houdt zichzelf in stand

Discriminatie is het ongelijk (slechter) (proberen te) behandelen van (groepen) mensen vanwege generaliseerbare eigenschappen, zoals ras, gender, afkomst, seksuele oriëntatie, en nog veel meer.

Het moge duidelijk zijn dat bijna iedereen vindt dat discriminatie slecht is en het niet zo moeten plaatsvinden. Toch blijft discriminatie hardnekkig bestaan.

De reden hiervoor is een aantal psychologische processen, die beginnen met de ingroup-outgroup-bias. Ingroup-outgroup bias is het instinct van de mensheid die ervoor zorgt dat we onze eigen groep bevoordelen ten opzichte van alle anderen.

Waarom blijven we onszelf opdelen in groepjes?

In veel landen worden mensen wiens ouders of grootouders uit een ander land immigreerden, gediscrimineerd. Maar hoe komt het toch dat deze mensen als ‘andere groep’ of ‘out-group’ geïdentificeerd worden, zowel door zichzelf als door anderen?

Er is een andere cultuur nodig om je bewust te worden van je eigen culturele identiteit.

Mensen die op volwassen leeftijd emigreren naar een ander land, zijn veel bewuster met de Nederlandse cultuur bezig (met ‘bezig zijn’ bedoel ik zowel erover nadenken als bewust tradities en gebruiken in stand houden) dan een volwassene die in zijn eigen land/cultuur blijft wonen.

Kinderen met ouders uit een andere cultuur, die wel een community hebben in het nieuwe land, bijvoorbeeld Nederlanders met ouders die in Turkije geboren zijn en deel uitmaken van de Nederlands-Turkse gemeenschap in Nederland, identificeren zich meestal meer met de ‘vreemde’ (als in niet-inheemse) cultuur dan de inheemse cultuur. Dit varieert ook nog naar omstandigheden; als ze omringd zijn door hun eigen gemeenschap, is de identificatie sterker dan wanneer ze in een meer diverse of predominant Nederlandse omgeving zijn.

Blijkbaar is er een contrast nodig met een andere cultuur, om de eigen cultuur pas echt te voelen, en wordt het gevoel versterkt als men omringt is door anderen die tot dezelfde niet-dominante cultuur behoren.

Culturele identificatie met een minderheidsgroep wordt aan de volgende generatie doorgegeven

Vanuit deze uitgangspunten is het dus heel normaal en natuurlijk dat immigranten en kinderen van immigranten, zich blijven identificeren met de cultuur van het land van herkomst (van de ouders).

Geborgenheid

Een volgende factor die invloed heeft op de culturele identiteit is de mate waarin een persoon zich bedreigd voelt. Dit is de terror-managementtheorie (Greenberg et al., 1990, aangehaald in Knipscheer en Kleber, 2012). Als mensen in een situatie komen waarin ze herinnerd worden aan het feit dat het leven eindig is, willen ze instinctief die dreiging verlagen. Een manier om dat te doen is om zich vast te houden aan de normen en waarden die ze delen met andere mensen van hun cultuur.

Hoe groter het gevoel van dreiging, hoe meer men de geborgenheid en veiligheid van de in-group (dus de mensen die tot de ‘eigen’ cultuur worden gerekend) hoe feller de verdediging van die normen en waarden.

Vicieuze circel

Dus; als iemand onderdeel is van een gemeenschap die niet tot de meerderheid behoort, zal een persoon zich sterker met deze gemeenschap identificeren dan de leden van de meerderheid. Als deze persoon zich niet helemaal veilig voelt, gaat hij zich alleen maar sterker identificeren met die groep. Dit heeft tot gevolg dat de meerderheid deze persoon steeds meer als out-group bestempelt. En zo ontstaat een vicieuze circel die maar moeilijk te doorbreken is.

Geraadpleegde bronnen: 

• Heitmeyer, W. and Salentin, . Kurt (2021, August 31). discrimination. Encyclopedia Britannica. https://www.britannica.com/topic/discrimination-society
• Knipscheer, J. & Kleber, R. (2012) Psychologie en de multiculturele samenleving. Boom Lemma: Den Haag