Blijf trouw aan jezelf, waar je ook werkt

Mijn aanpak van interculturele communicatie draait om een eenvoudig principe: blijf trouw aan jezelf, waar je ook werkt.

Blij met jezelf

Ik vind dat iedereen blij mag zijn met zijn eigen cultuur. Het is tenslotte jouw cultuur, dus jouw normen- en waardensysteem. Als je andere voorkeuren ontwikkelt, dan ontwikkelt jouw persoonlijke culturele profiel mee. Alle invloeden van verschillende (sub-) culturen waar je mee in aanraking bent gekomen, en dat leidt tot jouw cultuur, jouw identiteit. Daar mag je altijd trots op zijn.

Ook als je in een andere cultuur werkt (dat hoeft niet in een ander land te zijn, organisaties hebben ook een eigen cultuur dat in meer of mindere mate overlap heeft met die van jou), zou je nooit je eigen normen en waarden moet overschrijden om in dat land of die organisatie te kunnen functioneren. Dit geldt net zozeer in een internationale context.

Wel je werk kunnen doen

Wat je wel moet kunnen, is functioneren. Je werkt bij een organisatie vanwege de toegevoegde waarde die je kunt bieden. Wat je moet onderzoeken is of jouw normen en waardensysteem compatibel is met die van je organisatie. Dit kan een verrijkend proces zijn voor beide partijen – dit is functionered diversiteitsbeleid!

Wat als je echt ‘the odd one out’ bent?

Het kan voorkomen dat je in een context terechtkomt waar bepaald gedrag en bepaalde manieren van werken normaal zijn in die culturele context, en waar jij de persoon bent die sterk afwijkende voorkeuren en werkstijl heeft. Dit zal vaker voorkomen als je in een ander land gaat werken.

In dit geval ben ik nog steeds van mening dat het belangrijk is jouw grenzen niet te overschrijden. Sommige mensen denken dat als ze in het buitenland gaan werken, dat ze zich dan volledig aan moeten passen aan de gewoontes van het gastland. Dit is geen goed idee want dan kun je gaan zitten wachten op een burn-out.

Wel zul je in zo’n omgeving jouw eigen stijl en voorkeur expliciet moeten communiceren. Je kunt niet van alle collega’s verwachten dat ze zomaar weten dat jij een andere werkstijl prefereert.

Om samen goede resultaten te kunnen bereiken, zul je open moeten staan voor gesprekken en discussies over hoe werk aangepakt wordt, en daar samen oplossingen moeten vinden die werken voor alle betrokkenen. Natuurlijk betekent dat ook weleens dat jij water bij de wijn zult moeten doen.

Bijvoorbeeld, als je in een relatiegerichte cultuur werkt waarin mensen werk- en prive met elkaar mengen en het team het prettig vindt om de eerste paar weken van een project het rustiger aan te doen en meer thuis te zijn, en dan gezamenlijk ontzettend gaat lopen stressen en veel overuren te maken om de deadline te halen, dan kan het moeilijk zijn om in je eentje een strakke planning met gelijk verdeelde uren uit te voeren. In zo’n geval zul je de beslissing moeten nemen of je met deze werkwijze kunt leven en (gedeeltelijk) mee kunt doen, of niet.

Een diverse organisatiecultuur

Een organisatie moet een cultuur bevorderen waarin iedereen zich op zijn gemak voelt en respect heeft voor elkaar en elkaars werkwijze, ongeacht de verschillen in normen, waarden en voorkeuren. Om de voordelen te genieten van de aanwezige diversiteit aan werkstijlen moet de organisatie hier wel actief mee aan de slag.

Kortom, interculturele communicatie draait om respect voor diversiteit, terwijl je trouw blijft aan jezelf en open staat voor gesprekken en aanpassingen waar nodig voor de effectiviteit van de organisatie. Tenslotte moet het werk wel gedaan worden.