Hebben stereotyperingen invloed op gedrag?

Vorige week gaf ik een training aan een groep studenten die een uitwisselingsprogramma aan het doen waren; de helft was Nederlander en de andere helft kwam uit Italië.

Ik begon de training met de vraag wat tot nu toe de ervaringen waren van de groep. Zoals meestal het geval is waren de eerste opmerkingen ervaringen met verschillen in gedrag (dit is de meest zichtbare laag van cultuur). Vrij snel werd ook het gebrek aan punctualiteit van de Italianen genoemd.

Dit is een interessant punt, dus daar gingen we verder op in. Veel van de aanwezige Italianen kwamen blijkbaar meestal later dan de afgesproken tijd op een verzamelplek. Dit kwam meer voor in de ochtend en als er afgesproken werd om gezamenlijk te gaan eten en/of stappen. De Nederlanders ervoeren dit als lastig, omdat het het programma in de war schopte.

Toen vroeg ik de Italianen of deze perceptie klopte, en de Italianen bevestigden dit. Er werd ook duidelijk dat niet alle Italianen te laat kwamen, maar ook door de punctuele Italianen werd het te laat komen niet als een groot probleem gezien. Meer dan een aanwezige zei ook trots, ‘Wij zijn Italiaans, wij Italianen zijn nu eenmaal zo!’.

Na wat doorvragen bleek dat de Italianen zich sterk bewust waren van het stereotype beeld dat over hen bestond in de ogen van de Nederlanders: Relaxed, Expressief, Passievol, Levensgenieters en Modebewust. Ze waren trots op deze eigenschappen en hielden dus dit beeld in stand. Hierbij hoorde ook het te laat komen op afspraken en ondanks dat ze niet bewust te laat kwamen, deden ze ook niet speciaal hun best om op tijd te komen. De punctuele Italianen in het gezelschap vlogen eigenlijk ‘onder de radar’ en werden nauwelijks opgemerkt door hun Nederlandse gastheren.

In dit geval had het voor deze groep Italianen alleen maar voordelen om zich naar hun stereotype beeld te gedragen! Bewust of onbewust houden veel stereotyperingen zichzelf dus in stand, zeker als deze (als geheel) positief zijn.