Culturele bewustwording

Ik zeg vaak dat bewustwording 80% van de oplossing van misverstanden tussen culturen is. Mijn mening is dat praktische tips, uitleg en advies geen zin heeft als je niet openstaat voor het her- en erkennen dat er culturele verschillen bestaan. 

De grootste valkuil voor het prettig en succesvol communiceren met mensen uit andere culturen is dat wij signalen (gedrag, houding, woorden, symbolen) verkeerd interpreteren.

Het is heel belangrijk om na te denken over hoe jij reageert in bepaalde situaties, en welke normen en waarden je zelf hebt, voordat je gaat leren over hoe dat in andere culturen en landen in elkaar steekt. Pas als je je eigen referentiekader duidelijk in beeld gebracht hebt, en weet hoe je reageert en waarom je zo reageert, dan pas kun je beginnen met het proberen te begrijpen van de ander.

Houdt er wel rekening mee dat ‘de Nederlandse cultuur’ alleen maar een gemiddelde is. Wetenschappelijk onderzoek naar cultuurverschillen meet namelijk verschillen tussen gemiddelden, en elke wetenschapper zal je vertellen dat de eigenlijke data, de antwoorden die mensen geven op tests en interviews, onderling véél meer verschillen dan de meest extreme verschillen tussen culturen.

Hiermee wil ik zeggen dat bínnen 1 land de manier van denken, werken en houding ten opzichte van de aspecten die in de volgende lessen beschreven zijn, veel meer verschillen dan landen onderling.

Daarom raad ik aan bij elk onderdeel eerst voor jezelf te idenficeren waar je jezelf zou plaatsen en je niet al te veel vast te houden aan ‘de’ Nederlandse score op dat gebied.

Hetzelfde geldt natuurlijk voor de mensen, de internationale contacten waar je mee te maken hebt of krijgt. Uiteindelijk zijn dat ménsen, met allemaal hun eigen karakter – zij zullen dus ook niet precies volgens de offici?le regels handelen.

Nu, alhoewel elk individu anders is en individuen veel meer van elkaar verschillen dan culturen, er zijn wel zakelijke culturen die de algemeen geaccepteerde gedragsregels voor het zakelijk verkeer bepalen. En die zakelijke culturen worden juist wel sterk beïnvloed door de algemene cultuur in een land. 

Door het voldoen aan verwachtingen kun je een goede eerste indruk maken op je zakenpartner, en de relatie op een positieve noot starten. Op het moment dat jullie beiden elkaar als persoon gaan leren kennen, dan zul je merken waar jullie karakters verschillen en overeenkomen, en jullie manier van communiceren daarop aanpassen.

Bijvoorbeeld, er zijn culturen die tijd niet zo nauw nemen. Als je dat van te voren weet, dan wordt je misschien niet boos of voel je het niet als een persoonlijke belediging als je gesprekspartner te laat komt of kort van te voren de tijd van de afspraak verzet. Dit is een veel beter begin van een zakelijke relatie dan wanneer je het gebrek aan punctualiteit verkeerd zou begrijpen! Nou kan het net zo makkelijk gebeuren dat jouw gesprekspartner een persoon blijkt te zijn die wel punctueel is!

Een ander voorbeeld; in Nederland is men over het algemeen bescheiden en zal men in een sollicitatiegesprek de eigen vaardigheden en resultaten een beetje onderwaarderen. Misschien bent u zelf niet zo, maar als u een sollicitant ontvangt, dan verwacht u wel dat hij bescheiden over zijn vaardigheden vertelt. Dit is namelijk de algemeen geaccepteerde gedragsregel voor sollicitatiegesprekken.

Misschien is één van uw kandidaten Amerikaan. Amerikanen wordt juist geleerd om hun eigen successen te overdrijven! Als u dit niet weet, dan kunnen er twee dingen gebeuren; óf u knapt volkomen af op de arrogante Amerikaan en geeft hem geen kans, óf u past hetzelfde filter op de Amerikaan toe als op de Nederlander (de echte resultaten zijn een beetje beter als wat hij nu vertelt) wat een onjuist beeld geeft van de kwaliteiten van de sollicitant. Beide mogelijkheden zijn onwenselijk als u mensen moet beoordelen.

U kunt natuurlijk nou net de ene Amerikaan treffen die zo bescheiden is dat hij zelfs in een sollicitatiegesprek zich niet aan de regels houdt, of die Amerikaan die zo intercultureel bewust is dat hij zijn communicatie al heeft aangepast aan de Nederlandse norm, maar meestal is dat niet het geval en ben je zelf diegene die zich bewust moet zijn van de culturele filters en jouw perceptie/interpretatie/gedrag daarop moet aanpassen.