Culturele verschillen: Tijdsperceptie

Wist u dat het grootste deel van de wereld op een andere manier naar tijd kijkt dan de gemiddelde Nederlander? Voor de meeste Nederlanders (en de meeste andere Noordelijke en Westerse landen) is tijd een lijn. Tijd als iets waaraan men zich ‘kan houden’.

Activiteiten worden op die lijn geplaatst, één tegelijkertijd en achter elkaar geplaatst, in een logische, efficiënte volgorde. Tijd beheerst het leven van mensen omdat het gezien wordt als een hulpbron, die op kan raken en daarom efficiënt gebruikt moet worden. Als je zo over tijd denkt, dan heb je een sequentiële tijdsperceptie.

Zakendoen in culturen met een sequentiële tijdsperceptie betekent dat: mensen 1 ding tegelijkertijd doen, taken soms ondergeschikt aan tijd zijn, en het halen van ‘deadlines’ wordt geprezen. In het algemeen zijn logica, efficiëntie, en snelheid de focus van het zakendoen.

Andere culturen zien tijd als een rekbaar begrip. Het zijn geen strakke, precieze eenheden die allemaal aan elkaar geregen zijn, maar een flexibel concept waarin tijd uitgerekt en ingekrimpt kan worden, niet in eenheden uitgedrukt kan worden. Dit is een synchrone tijdsperceptie. Mensen met een synchrone tijdsperceptie stellen doelen, maar zien geen ‘meest efficiënte route’ of ‘rechte tijdslijn’ die naar dit doel leidt.

Er zijn verschillende manieren om het doel te bereiken en een persoon kan tussen verschillende activiteiten schakelen. Synchrone personen zijn heel goed in multitasken en het ad-hoc vinden van oplossingen voor veranderende omstandigheden. Omdat zij hun activiteiten niet van te voren volgens een strak schema indelen, is het makkelijker om zich aan veranderende omstandigheden aan te passen.

Synchrone mensen passen tijd aan hun behoeftes aan, niet andersom

Voor zakendoen betekent een synchrone tijdsperceptie dat mensen verschillende dingen tegelijkertijd doen; dat relaties en effectiviteit (noteer het verschil tussen efficientie en effectiviteit!!!) zijn de focus van het zakendoen, en dat het afmaken van een taak is belangrijker dan het halen van een ‘deadline’.

Landen met een synchrone tijdsperceptie kun je in het Zuiden en Oosten vinden, bijvoorbeeld: Latijns-Amerika, Afrika, Azië (behalve Japan), het Midden-Oosten, en binnen Europa: Spanje, Portugal, Italië en Griekenland. Voor de volledigheid, er zijn landen die tussen sequentieel en synchroon inzitten: bijvoorbeeld België, Frankrijk, Noord-Itali?, Tsjechië, Slovenië, Hongarije, Rusland en Chili.

Je kunt je voorstellen dat als je samenwerkt met mensen die een andere perceptie hebben van tijd, dat er heel snel grote misverstanden kunnen ontstaan. Als je opgegroeid bent in de Nederlandse cultuur, dan heb je waarschijnlijk een sequentiële tijdsperceptie (ten minste als het om werk gaat).

Bijvoorbeeld; Als je aan een medewerker vraagt om jou woensdagochtend een lijstje met zakenhotels in het centrum in Utrecht te geven, dan verwacht je dit lijstje om een uur of 10, maar op zijn laatst om 12 uur ’s middags – want dat is namelijk het einde van de woensdagochtend. Nou, mocht die medewerker een synchrone tijdsperceptie hebben, dan interpreteert hij jouw vraag als een verzoek om een lijstje hotels dat je ongeveer in het midden van de week wilt ontvangen.

Afhankelijk van de omstandigheden (andere werkzaamheden, onverwachte haastklussen, de datum waarop je een hotel in Utrecht nodig hebt) zal de medewerker je dit lijstje ergens tussen het moment waarop je het verzoek indient tot misschien wel het einde van de week of het begin van de volgende week (als er veel tussenkomt) geven.

Een ander voorbeeld is het maken van afspraken; Je hebt bijvoorbeeld met een Indische zakenpartner om twee uur ’s middags afgesproken. Je komt om vijf voor twee op de afgesproken plaats aan, maar je zakenpartner is er om 20 minuten over 2 nog niet. Hoe voel je je dan? Veel mensen uit sequentiële culturen interpreteren dit als een gebrek aan respect.

Maar, je Indische, synchrone, zakenpartner ziet tijd echter niet als iets wat ‘verbruikt’ wordt, maar als een hulpmiddel, in dit geval een hulpmiddel om ervoor te zorgen dat jullie beiden op dezelfde tijd op dezelfde plaats terecht komt zodat je een gesprek kunt voeren.

Ook zijn synchrone mensen veel beter in het spontaan aanpassen van de taken die zij nog te doen hebben. Als je zakenpartner wat verlaat is dan gaat hij/zij er van uit dat jij in de tussentijd een andere taak uitvoert (er zijn veel mogelijkheden: je zou een paar telefoontjes kunnen plegen, e-mails beantwoorden, nadenken over een oplossing voor een probleem, of misschien gebruik je de tijd wel om even uit te rusten en rustig een kopje thee the drinken) en dat jullie je gesprek gaan voeren op het moment dat je beiden aanwezig bent.

De zakenpartner zal zich ook geen zorgen maken over jouw eventuele latere activiteiten, want die zullen met dezelfde flexibiliteit aan de omstandigheden aangepast kunnen worden.